Voeding en groeipijn

Voeding en groeipijn (Enostosis)

Enostosis/panosteïtis is de Latijnse naam voor groeipijnen. De Witte Herder is hier vrij gevoelig voor, net zoals een aantal andere rassen. Voornamelijk grotere rassen hebben een pre-dispositie voor het ontwikkelen van groeipijnen. De naam groeipijnen zegt al dat het hier om jonge honden in de groei gaat, tussen de vijf en twaalf maanden. Over het algemeen zijn het de reuen die er last van krijgen, hoewel dat niet altijd het geval is. Vaak is men geneigd te roepen dat de jonge hond groeipijnen heeft zodra hij wat mank gaat lopen. Een diagnose stellen zonder verder te kijken gebeurt vaak door trainers, fokkers en andere zogenaamde deskundigen. Er valt geen diagnose te stellen van enostosis zonder onderzoek en het blijft een heikel punt om klakkeloos aan te nemen dat het om groeipijnen gaat. Onderzoek is dus altijd noodzakelijk. Voeding is één van de grootste boosdoeners bij het ontwikkelen van groeipijnen. De meeste pupvoeders zijn te ‘rijk’ aan een aantal voedingsstoffen, waardoor de pup en te snelle kalkafzetting op het bot krijgt. Het valt aan te raden – en de meeste moderne dierenartsen zijn het hier over eens – geen pupbrokken te gebruiken bij rassen die gepredisponeerd zijn voor enostosis. Enkele voerfabrikanten zijn overgegaan op speciale pupbrokken voor grotere rassen, de ‘Large Breed’ brokken. Dit lijkt een goede vooruitgang te zijn en de meeste jonge honden groeien goed en zonder pijnen of problemen op dit speciaal samengestelde voer. Extra calcium of grotere hoeveelheden rauw vlees zijn sterk af te raden bij de jonge, opgroeiende hond. Wat zijn groeipijnen? Groeipijn - enostosis treedt op omdat de voedingskanaaltjes (de kanaaltjes in het bot waar de bloedvaten doorheen lopen van het beenvlies aan de buitenkant naar het beenvlies aan de binnenkant van het pijpbeen) zich minder verwijden om de groeiende vaten ongestoord te laten passeren. Hierdoor treedt er stuwing op (vergelijkbaar met een elastiekje om de vinger) waarbij vocht uittreedt zowel tussen het buitenste beenvlies en het bot als binnen in de holte van het pijpbeen. Trekken van spieren aan het botvlies bij het lopen of een putje drukken op of stoten van het beenvlies doet erg veel pijn. De onvoldoende verwijding van de kanaaltjes komt door onvoldoende activiteit van botopetende cellen die voor het modelleren van het skelet van belang zijn. Deze cellen worden geremd door een hormoon (calcitonine). Calcium Het vrijkomen van dit hormoon wordt bevorderd door calcium opname. Het is ons gebleken dat een overmaat aan calcium in het voer van de pup het aantal cellen dat calcitonine aanmaakt, verhoogt. Hierdoor zal een zelfde calciuminname op latere leeftijd tot een verhoogd vrijmaken van calcitonine uit al die hormoonproducerende cellen leiden, waardoor de botopetende cellen meer worden geremd en dus het skelet minder modelleren. Hoge calciuminname tijdens het jonge leven (vanaf 3 tot 6 weken, dus tijdens het gedeeltelijk spenen), maar ook nog de eerste weken tot maanden daarna zal later het optreden van enostosis in de hand kunnen werken. De rol van voeding Bronnen van dit extra calcium kunnen zijn: • Mee-eten uit de voederbak van de teef waarin mogelijk volwassen-hondenvoer (waaraan misschien zelfs calcium is toegevoegd tegen de eclampsia) • Een melkvervanger met veel calcium • Het naast de moedermelk verstrekken van een voer met te veel calcium; • Het nadat de hond geen melk meer krijgt voeren met eten met een calciumgehalte dat in relatie tot het energiegehalte te rijk is aan calcium. Deze groeipijnen kunnen wekenlang aanhouden en van de ene poot in de andere overgaan. De hond zal de ene keer links en de andere keer rechts mank lopen. Groeipijnen zijn frustrerend, zowel voor de hond als voor de baas. Trainingen moeten worden gestopt en een goede wandeling is bijna niet op te brengen. Diagnose: Een eerste maar niet zekere diagnose kan worden gesteld door druk uit te oefenen op de aangetaste plekken en zo de pijn op te wekken. Maar om zeker te zijn van de ziekte zullen röntgenfoto’s gemaakt moeten worden. Op de foto is een soort waas te zien die als een sluier over het bot heen hangt. Foto’s zijn absoluut nodig om eventuele andere oorzaken van mank lopen van de jonge hond uit te sluiten. De behandeling: Als eerste moet de hond op dieet en zijn voedingsgewoonten drastisch worden bijgesteld. Te hoge concentraties calcium moeten vermeden worden. Als de jonge hond ook nog eens aan de stevige kant is, valt het aan te bevelen de hond op Large Breed voer te zetten en te laten rantsoeneren of over te gaan op verse voeding (KVV). Naast de reguliere behandeling met pijnstillers – die zeker nodig zijn in het begin – is er ook een mogelijkheid om de ziekte met homeopathische middelen onder controle te krijgen, oa met het middel Mercurius Vivus zien we de een goede genezing van enostosis. Let er wel op dat homeopathische middelen altijd voorgeschreven moeten worden door een dierenarts die hierin thuis is. Het voordeel hiervan is dat de hond niet wordt volgestopt met chemische medicijnen. Ook wordt op deze manier de klacht aangepakt en is het geen symptoombestrijding zoals pijnstillers dat wel zijn. Bij een homeopathische behandeling treedt er weinig tot geen terugval op en zal de ziekte vrij snel kunnen worden bestreden. Bij een behandeling die slechts uit pijnstillers bestaat, kan de hond regelmatig een terugval krijgen, zelfs tot op een leeftijd van 2,5 jaar. Het fabeltje dat het vanzelf over gaat mag men snel vergeten. Op een gegeven moment zal de hond inderdaad niet meer mank lopen, maar dan ben je wel twee jaar verder en zal de schade - geestelijk en lichamelijk – die de hond daardoor heeft opgelopen zijn sporen hebben nagelaten. Bronnen: Steven Schukking - Dierenarts Dierenkliniek Kortenoord - Wageningen Prof. dr. H.A.W. Hazewinkel Hoogleraar skeletontwikkelingsstoornissen van gezelschapsdieren, specialist chirurgie en Diplomate Eur.Coll.Vet.Comp. Nutrition. Verbonden aan de Faculteit Diergeneeskunde te Utrecht